Behalve een nieuwe website hebben we nu ook een bedrijfsauto. Met opschrift. Daarover is nogal wat te doen geweest, want we waren intern verdeeld over de vraag: moet het opschrift rijmen of niet?

 

De ene helft van de tekstschrijvers vond rijm kneuterig en ouderwets. Chief Whip op ieders lip. Drink louter Kabouter. Melk is goed voor elk. Wees slim, gebruik Glim. Op de betere reclamebureaus krijgt een beginnende copywriter, als hij met zo’n tekst aankomt, te horen: ‘Ja ja, voor wol naar Bol.’

 

Maar aan de andere kant: rijm trekt de aandacht en blijft in het geheugen hangen. ‘Retteketet, naar Beter Bed’ is een belachelijke tekst. Maar je onthoudt ’m wel. Bovendien is rijm helemaal niet ouderwets; het bloeit nog volop. Op een verhuiswagen lazen we: ‘Kwiek in logistiek.’ Nou is dat geen meesterwerk, maar er zijn wel degelijk mooie voorbeelden te vinden. Van 1964 dateert een reclame voor grasboter:

Voor gras bestaat

geen surrogaat

En de slogan van uitzendbureau Content:

Wij zijn content

als u het bent

mag er ook zijn, net zoals ‘Blij dat ik rij.’ Het kán dus wel en we begonnen na te denken over een goeie rijmende tekst – om algauw tot de ontdekking te komen dat het rijm ook valkuilen heeft.

 

De eerste valkuil is: het rijmt niet. Volgens Drs. P stond in het Haagse Station Hollands Spoor jarenlang een tekst van een verzekeringsmaatschappij te lezen: IEDERE CLIENT WORDT ONZE VRIEND. Dat is vergelijkbaar met:

Neem eens een Dujardin
Dat gaat er altijd in

 

Paturain,

da’s pas fijn!

Dat waren allebei tv-reclames, nota bene, maar ook in een huis-aan-huisblad komt het voor:

Met een lamp van Van der Veen

voelt u zich the English Queen

Het moet echt rijmen, daar zijn we streng in. Dit betekent dat rime riche (twee keer hetzelfde rijmwoord: Uw hout verdient behoud) en assonantie (klinkerrijm: Nu weet u waarom – Davitamon) ook verboden zijn. Dus niet:

Alles wat je ziet

in de Indesit

 

Nu niet langer zoeken,

koop uw bloemen bij Te Kloese!

Een derde fout is dat een van de rijmwoorden een verkeerde klemtoon heeft. ‘Tante Kaatje woont in een zijstraatje’ beschouwen we als onzuiver rijm, omdat in het tweede rijmwoord de klemtoon niet op -straatje ligt maar op zij-. Dus keuren we de volgende teksten af:

Sil verwijdert alle vlekken,

van vlekken moet jij je niks aantrekken.

 

Onthoud één ding:

bloemen van Elfring

Wat een tekst ook knullig maakt, is dat de tweede regel voelbaar langer is de eerste (het omgekeerde, de tweede veel korter dan de eerste, is minder storend). Vermijd dus:

Op weg naar kleur

Met adviezen van uw Flexa-adviseur

De fout is hardnekkig. In 2009 zag je in abri’s heel slechte tweeregelige teksten van Albert Heijn, zoals:

Hé-ho, hé-ho,

krijg bij Albert Heijn Dopey cadeau.

Een veel voorkomende fout – ook in Sinterklaaspoëzie – is dat je om een woord aan het eind van de regel te krijgen de zinsbouw verziekt (‘Mijn naam is Gijs, ik hoop dat ik win de eerste prijs’). Bijvoorbeeld:

Videotheek de Sloterplas in Oud-West

dan kunt u vergeten de rest

 

Hij is in een wip er

met vrachtwagen of kipper

En tenslotte: de tekst moet ook lekker lopen. Dus geen hortend en stotend ritme, zoals in:

Meterstanden opschrijven

energiekosten de baas blijven

 

Wie op tijd wil zijn,

vertrouwt op de trein.

Duidelijk allemaal? Dan ter samenvatting nog even een schriftelijke overhoring. Waarom hebben wij de volgende teksten afgewezen?

1

Het Laatste Woord

daar ga ik voor

 

2

Het Laatste Woord

houdt zich aan zijn woord

 

3

Voor Het Laatste Woord

wil ik plegen een moord

 

4

Het zuivere taalgebruik van Het Laatste Woord

hoor je zelfs nog aan de hemelpoort

 

5

Het Laatste Woord

is volgens onafhankelijke deskundigen enig in zijn soort

 

6

Het Laatste Woord

omdat het erbij hoort

Trouwens, op onze bedrijfsauto staat helemaal geen rijm. Er staat: ‘Er is geen excuus voor een slechte tekst.’ Kijk er maar eens naar uit.